Telegram 
Viber 
Whatsapp 
Messenger Nieważność małżeństwa
Nieważność małżeństwa z punktu widzenia prawa stwierdza się, jeśli naruszono warunki jego zawarcia określone ustawą.
Związek małżeński, oficjalnie zarejestrowany z naruszeniem obowiązujących przepisów Kodeksu rodzinnego Ukrainy, może zostać uznany za nieważny w trybie przewidzianym prawem. Unieważnienie małżeństwa oznacza całkowite zakończenie stosunków prawnych między małżonkami. W przeciwieństwie do rozwodu, o którym piszemy szczegółowo tutaj: Rozwód w sądzie, ta procedura prawna pociąga za sobą zupełnie inne konsekwencje.
Procedura uznania małżeństwa za nieważne
Istnieją dwa sposoby unieważnienia nielegalnego małżeństwa na Ukrainie:
- w urzędzie stanu cywilnego (ZAGS), poprzez wpis odpowiedniego zapisu do Księgi rejestracji aktów stanu cywilnego;
- w sądzie, w trybie przewidzianym prawem, poprzez wniesienie pozwu.
Przy wykryciu określonych naruszeń nieważność małżeństwa może zostać stwierdzona bez orzeczenia sądu. W takim przypadku odpowiedni wpis aktowy jest unieważniany, ponieważ rejestracja związku małżeńskiego jest z założenia uznawana za niezgodną z prawem. Wystarczy złożyć wniosek w ZAGS i zgromadzić podstawy dowodowe.
Inne przypadki, gdy stosunki małżeńskie zostały sformalizowane z naruszeniami, muszą być rozpatrywane wyłącznie w trybie sądowym. Sąd może przy tym wziąć pod uwagę fakt, że zarejestrowany związek nie narusza praw osób trzecich, a sami małżonkowie prowadzą zwyczajne życie rodzinne. Takie okoliczności mogą prowadzić do uznania małżeństwa za ważne.
Jakie podstawy służą uznaniu małżeństwa za nieważne?
W trybie pozasądowym małżeństwo może zostać unieważnione przy wykryciu takich naruszeń jak:
- w chwili rejestracji jedno z małżonków pozostawało w oficjalnie zarejestrowanym związku małżeńskim;
- małżeństwo zostało zawarte między krewnymi w linii prostej (do tej samej kategorii należą związki rodzeństwa);
- jedno z małżonków przed rejestracją aktu zostało oficjalnie uznane za ubezwłasnowolnione.
Stwierdzenie niezgodności z prawem zarejestrowanych stosunków małżeńskich, czyli uznanie małżeństwa za nieważne, następuje przez organ państwowy, który działa na podstawie wniosku osoby zainteresowanej oraz dokumentów potwierdzających fakt zaistniałego naruszenia. Wpis aktowy jest unieważniany niezależnie od śmierci jednego z małżonków. Norma ta ma także zastosowanie do związków małżeńskich, które już zostały rozwiązane.
Jeżeli małżeństwo zostało zawarte z osobą, która w chwili rejestracji pozostawała w oficjalnych stosunkach, rozwiązanych przed unieważnieniem późniejszego aktu, przewiduje się następujący porządek: ponowne małżeństwo uznaje się za ważne od dnia rozwiązania poprzedniego prawidłowego małżeństwa.
Jeżeli chodzi o rozpatrywanie spraw w trybie sądowym, to podstawy uznania małżeństwa za nieważne dzielą się na dwie główne kategorie. Pierwsza zakłada warunki, przy których sąd w każdym przypadku jest zobowiązany wydać stosowne orzeczenie. W szczególności dotyczy to rejestracji związku małżeńskiego bez wolnej zgody jednego z małżonków oraz fikcyjnego małżeństwa, którego zawarcie nie miało na celu stworzenia rodziny.
Druga kategoria obejmuje podstawy, na podstawie których sąd indywidualnie rozpatruje konkretną sytuację. Nieważność małżeństwa może zostać stwierdzona, jeśli zostało ono zarejestrowane między:
- kuzynem i kuzynką (to samo dotyczy relacji między ciotkami/wujkami a siostrzeńcami/siostrzenicami);
- dwoma osobami, z których jedna ukryła informacje o swojej ciężkiej chorobie lub nie poinformowała o chorobie stanowiącej zagrożenie dla innych członków rodziny;
- pełnoletnim obywatelem i osobą, która nie ma prawa zawrzeć małżeństwa ze względu na swój wiek.
W trakcie postępowania sądowego małżeństwo może zostać uznane za nieważne, jeśli w chwili rejestracji jedno z małżonków:
- znajdowało się w stanie upojenia alkoholowego lub narkotycznego;
- było zarejestrowane w poradni psychoneurologicznej z ustalonym rozpoznaniem;
- było poddane przemocy fizycznej lub psychicznej z zewnątrz.
Uznanie małżeństwa za nieważne jest niemożliwe w przypadku ciąży małżonki. Procedura ta nie ma również zastosowania wobec osób, które zawarły związek małżeński przed osiągnięciem wieku małżeńskiego, jeżeli w chwili postępowania sądowego przyznano im prawo do zawarcia małżeństwa.
Kto może wystąpić do sądu z pozwem o uznanie małżeństwa za nieważne?
Inicjować sprawdzenie legalności związku małżeńskiego może nie tylko jedno z małżonków, lecz także osoba trzecia zainteresowana. Dozwolone jest wniesienie pozwu w imieniu rodziców nieletniego obywatela, opiekuna lub kuratora, organów opieki. Ponadto postępowanie sądowe w sprawie uznania małżeństwa za nieważne może zostać wszczęte na podstawie wystąpienia prokuratora.
Szczegóły sporządzenia i złożenia pozwu
Prawidłowo sporządzony pozew powinien zawierać sądowi następujące informacje:
- wszystkie informacje o zawartym małżeństwie, które według powoda jest niezgodne z prawem;
- wykaz dokumentów uprawniających wnioskodawcę do zwrócenia się do organu sądowego z żądaniem uznania związku małżeńskiego za nieważny;
- ważne podstawy uzasadniające wszczęcie postępowania sądowego w tej sprawie.
Pozew wnosi się do sądu według miejsca zamieszkania pozwanego, z obowiązkowym powiadomieniem go o terminie i miejscu rozprawy.
Dokumenty niezbędne do uznania małżeństwa za nieważne
Prawnicy naszej firmy są gotowi nie tylko pomóc w sporządzeniu pozwu zgodnie z obowiązującymi przepisami, ale także udzielić porady dotyczącej załączanych do pozwu dokumentów, wśród których:
- świadectwo zawarcia małżeństwa (oryginał);
- kserokopie dowodów osobistych obu małżonków lub dane pozwanego, jeśli pozew składa osoba trzecia;
- zaświadczenia lekarskie, kopia decyzji o ustanowieniu opiekuna, świadectwo adopcji oraz inne dokumenty potwierdzające wystąpienie naruszenia.
Z bardziej szczegółowymi informacjami o usługach świadczonych przez naszych adwokatów w sprawach uznania małżeństwa za nieważne można zapoznać się tutaj: Uznanie małżeństwa za nieważne .
Postępowanie sądowe i konsekwencje unieważnienia małżeństwa
Po zbadaniu wszystkich okoliczności w toku rozpatrywania sprawy sąd wydaje orzeczenie, na które wpływ mają między innymi następujące czynniki:
- czas trwania stosunków małżeńskich;
- obiektywnie potwierdzone wspólne zamieszkiwanie małżonków, co oznacza prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego;
- istnienie wspólnych dzieci urodzonych zarówno w okresie małżeństwa, jak i przed nim;
- wskazane przez powoda podstawy oraz dostarczone dowody świadczące o nieskuteczności związku małżeńskiego.
Skutki prawne uznania małżeństwa za nieważne nie obejmują stosowania przepisów Kodeksu rodzinnego ani innych ustaw Ukrainy dotyczących osób pozostających w oficjalnie zarejestrowanym związku małżeńskim. Majątek nabyty w trakcie nielegalnego małżeństwa w takim przypadku należy do obu stron na zasadzie współwłasności ułamkowej. Prawo do wspólnego zamieszkiwania zostaje anulowane, a pozwany może zostać eksmitowany z mieszkania powoda. Osoba, która płaciła alimenty osobie, z którą pozostawała w nielegalnym małżeństwie, ma prawo twierdzić o braku wystarczającej podstawy prawnej do takich płatności i żądać zwrotu określonej kwoty pieniędzy.
W tych i innych kwestiach dotyczących procedury uznania małżeństwa za nieważne chętnie udzielą Państwu porad nasi kompetentni prawnicy z bogatym doświadczeniem w prowadzeniu tego typu spraw.